Το ερώτημα είναι υπαρκτό, αν και τις περισσότερες φορές διατυπώνεται έμμεσα και υποκρύπτεται σε συζητήσεις γύρω από το χαρακτήρα των εκλογών, το πρόγραμμα και τις συμμαχίες των δημοτικών παρατάξεων.
Η δρα­μα­τι­κή κα­τά­στα­ση της αυ­το­διοί­κη­σης ύστε­ρα από 3 χρό­νια μνη­μο­νί­ου, αλλά και κυ­ριαρ­χί­ας των μνη­μο­νια­κών δυ­νά­με­ων στην ΚΕΔΕ, θέτει εύ­λο­γα στην ημε­ρή­σια διά­τα­ξη το ζή­τη­μα της πο­λι­τι­κής ανα­τρο­πής στους δή­μους. Επι­πλέ­ον, το να φύ­γουν οι δια­χει­ρι­στές της λι­τό­τη­τας στους δή­μους δεν απο­τε­λεί μόνο αδή­ρι­τη ανά­γκη για την κοι­νω­νία, αλλά είναι πλέον ένας εφι­κτός στό­χος για τις δυ­νά­μεις της Αρι­στε­ράς. Χρειά­ζε­ται όμως κα­νείς να έχει σαφή το­πο­θέ­τη­ση σ' αυτό το κρί­σι­μο ζή­τη­μα προ­κει­μέ­νου να απο­φύ­γει δυ­σά­ρε­στα αδιέ­ξο­δα.
Οι δήμοι χθες και σή­με­ρα
Τις δύο τε­λευ­ταί­ες δε­κα­ε­τί­ες, στην πε­ρί­ο­δο δη­λα­δή της επι­κρά­τη­σης του νε­ο­φι­λε­λευ­θε­ρι­σμού, οι δήμοι με­τα­βλή­θη­καν σε «άχρω­μα» πεδία δια­χεί­ρι­σης της κυ­βερ­νη­τι­κής πο­λι­τι­κής σε το­πι­κό επί­πε­δο. Το πρό­τυ­πο δη­μάρ­χου που υιο­θε­τή­θη­κε ήταν αυτό του τε­χνο­κρά­τη-δια­χει­ρι­στή, αυτού δη­λα­δή που δεν ασκεί πο­λι­τι­κή αλλά χρη­στή δια­χεί­ρι­ση στο πλαί­σιο της κυ­ρί­αρ­χης πο­λι­τι­κής. Βέ­βαια, ακόμη και η δια­χεί­ρι­ση πολύ σπά­νια ήταν χρη­στή, αφού οι δήμοι απο­τέ­λε­σαν -και απο­τε­λούν- άντρα δια­πλο­κής και δια­σπά­θι­σης δη­μό­σιου χρή­μα­τος προς όφε­λος ιδιω­τι­κών και επι­χει­ρη­μα­τι­κών συμ­φε­ρό­ντων. Έτσι, αν και ποτέ δεν έπαψε η πόλη να απο­τε­λεί πεδίο κοι­νω­νι­κής σύ­γκρου­σης και διεκ­δί­κη­σης από αντα­γω­νι­στι­κά κοι­νω­νι­κά συμ­φέ­ρο­ντα, αυτό που κα­το­χυ­ρώ­θη­κε και στη συ­νεί­δη­ση της κοι­νω­νί­ας ήταν ότι οι δήμοι βρί­σκο­νται εκτός αυτού του πλαι­σί­ου. Η εδραιω­μέ­νη αυτή αντί­λη­ψη βρήκε ευ­ή­κοα ώτα μά­λι­στα και εντός τμη­μά­των της Αρι­στε­ράς, με δη­μάρ­χους που εξε­λέ­γη­σαν με δια­κομ­μα­τι­κά ψη­φο­δέλ­τια πριν από το μνη­μό­νιο και πε­ριο­ρί­στη­καν –στην κα­λύ­τε­ρη πε­ρί­πτω­ση– στην άσκη­ση απλώς «χρη­στής διοί­κη­σης». Στοι­χεία αυτής της αντί­λη­ψης επι­βιώ­νουν και σή­με­ρα, πιέ­ζο­ντας προς «άχρω­μες» αυ­το­διοι­κη­τι­κές συ­νερ­γα­σί­ες υπο­τι­μώ­ντας τα πο­λι­τι­κά κρι­τή­ρια προ­κει­μέ­νου να επι­τευ­χθεί ο (ορθός) στό­χος διεκ­δί­κη­σης των δήμων.
Ανα­τρο­πή και όχι δια­χεί­ρι­ση
Το ερώ­τη­μα όμως που πα­ρα­μέ­νει ανα­πά­ντη­το είναι για ποιο σκοπό ως Αρι­στε­ρά επι­διώ­κου­με τους δή­μους και τι θα αντι­με­τω­πί­σου­με σε μία τέ­τοια πε­ρί­πτω­ση. Και εδώ χρειά­ζε­ται να γίνει κα­τα­νοη­τό ότι τα πράγ­μα­τα είναι εντε­λώς δια­φο­ρε­τι­κά από ό,τι μία δε­κα­ε­τία πριν. Πλέον ακόμη και η πα­ρα­μι­κρή το­πι­κή διεκ­δί­κη­ση προ­σκρού­ει πάνω στις επι­τα­γές του μνη­μο­νί­ου, του «Καλ­λι­κρά­τη» και του Πα­ρα­τη­ρη­τη­ρί­ου, ενώ η ίδια η οι­κο­νο­μι­κή αφαί­μα­ξη της αυ­το­διοί­κη­σης προ­ε­τοι­μά­ζει το δρόμο για την ιδιω­τι­κο­ποί­η­ση κοι­νω­νι­κών υπη­ρε­σιών και την αύ­ξη­ση των φόρων στους δη­μό­τες. Η ση­μα­σία μά­λι­στα της αυ­το­διοί­κη­σης είναι τέ­τοια, που ο Ράι­χεν­μπαχ και ο Φού­χτελ βρί­σκο­νται σε ανοι­χτή γραμ­μή με τον υπ. Εσω­τε­ρι­κών και τον πρό­ε­δρο της ΚΕΔΕ προ­κει­μέ­νου να προ­χω­ρή­σουν οι «με­ταρ­ρυθ­μί­σεις» στην αυ­το­διοί­κη­ση.
Οι δη­μο­τι­κές αρχές επο­μέ­νως που θα εκλε­γούν, θα έχουν δύο επι­λο­γές αν θέ­λουν να υπη­ρε­τή­σουν τα συμ­φέ­ρο­ντα των «από κάτω» και να απο­φύ­γουν τη συ­νή­θη κρι­τι­κή του «όλοι ίδιοι είναι»: ή θα στη­ρι­χτούν στις κοι­νω­νι­κές δυ­νά­μεις που αγω­νί­ζο­νται για την υπε­ρά­σπι­ση της δη­μό­σιας υγεί­ας, τη δη­μό­σιας παι­δεί­ας, των κοι­νω­νι­κών υπη­ρε­σιών, του πε­ρι­βάλ­λο­ντος, του μα­ζι­κού αθλη­τι­σμού και του πο­λι­τι­σμού ή θα πα­γι­δευ­τούν στο πλαί­σιο της μνη­μο­νια­κής νο­μι­μό­τη­τας. Η υπε­ρά­σπι­ση ακόμη και του ίδιου του χα­ρα­κτή­ρα της αυ­το­διοί­κη­σης, όπως την ξέ­ρα­με μέχρι χθες, θα ανοί­ξει μία με­γά­λη μάχη, στην οποία το κί­νη­μα δεν μπο­ρεί να είναι απλός πα­ρα­τη­ρη­τής, ούτε η ανα­φο­ρά σε αυτό να εξα­ντλεί­ται στα λόγια.
Γι' αυτό και χρειά­ζε­ται από τώρα οι ίδιες οι θέ­σεις, οι πα­ρεμ­βά­σεις, οι συμ­μα­χί­ες να έχουν στραμ­μέ­νο το βλέμ­μα τους στην επό­με­νη μέρα και την ανά­γκη να συ­σπει­ρω­θεί η πλητ­τό­με­νη κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία σε μία αγω­νι­στι­κή κα­τεύ­θυν­ση. Επο­μέ­νως, η συ­γκρό­τη­ση ενός ισχυ­ρού κι­νή­μα­τος σε το­πι­κό επί­πε­δο απο­τε­λεί μο­νό­δρο­μο για την Αρι­στε­ρά, στο βαθμό βε­βαί­ως που αυτή θέλει να υπη­ρε­τή­σει την κοι­νω­νι­κή πλειο­ψη­φία και όχι να δια­χει­ρι­στεί τη νε­ο­φι­λε­λεύ­θε­ρη πο­λι­τι­κή εις βάρος της.
*Ο Άρης Βα­σι­λό­που­λος είναι υπο­ψή­φιος δή­μαρ­χος Ν. Χαλ­κη­δό­νας-Φι­λα­δέλ­φειας, με την πα­ρά­τα­ξη «Δύ­να­μη Πο­λι­τών»